Polifonía project na drie jaar afgerond
Met de lancering van een website waarmee bezoekers de verzamelde data van verschillende deelprojecten kunnen doorzoeken wordt het Europese samenwerkingsproject rond verschillende aspecten van muziekgeschiedenis afgerond.
Eerder schreven we al een nieuwsbericht over Polifonía, en met name over het deelproject rond de Nederlandse orgelencyclopedie, geleid door Peter van Kranenburg. Dit keer wat meer informatie over het deelproject Meetups van de Britse Open University en over de webportal, gebouwd door de Universiteit van Bologna.
Meetups
Enrico Daga leidt het OU-team in Milton Keynes en is gespecialiseerd in o.a. Natural Language Processing, het bouwen van knowledge graphs (kennissystemen) en mens-computer interactie. ‘Zo’n tien jaar geleden begonnen we met een database van luisterervaringen van niet-professionals. Uit bronnen als memoires, brieven en biografieën destilleerden we informatie over het luisteren naar muziek, zodat wetenschappers onderzoek konden doen. Vanuit dit project ontstond het idee om muzieknetwerken in kaart te brengen. Met allerlei digitale technieken – zoals Natural Language Processing, Knowledge Extraction en Artificial Intelligence destilleerden we gegevens over ontmoetingen uit bronmateriaal, brachten de informatie samen in een kennissysteem en bouwden een gebruikersapplicatie om de dataset te kunnen bevragen.’ Collega Alba Morales vult aan: ‘We selecteerden in Wikipedia 33.000 muziekgerelateerde biografieën en dit tekstcorpus analyseerden we met digitale technieken, zoals Large Language Models, om te komen tot een set van personen, gebeurtenissen, plaats- en tijdsaanduidingen. De muziekwetenschappers van de OU gaven aan welke thema’s voor hen in deze informatie het meest interessant waren. Je kunt deze dataset bevragen met onze Meetups applicatie, maar de dataset is ook beschikbaar via github om met andere software, zoals bijvoorbeeld Python, te bevragen.’ Op deze pagina vind je ook een uitgebreider artikel over de aanpak van Meetups en een videotutorial. Enrico: ‘We werken nu aan het verfijnen van de dataset, dat stopt niet nu het samenwerkingsproject Polifonía geëindigd is. Wie geïnteresseerd is in samenwerking is zeer welkom om contact met ons op te nemen.’
Webportal
Giulia Renda van de Universiteit van Bologna werkte aan een overkoepelende website die met behulp van SPARQL-vragen alle aan elkaar gekoppelde datasets kan doorzoeken. ‘Dat is nog best ingewikkeld, want je moet eerst zorgen dat je de verschillende informatiesets met elkaar vergelijkt, zodat je weet dat bijvoorbeeld Charlie Chaplin uit verzameling A dezelfde persoon is als Charlie Chaplin uit verzameling B. Wij hebben dat gedaan door te werken met een externe bron. Als beide informatiebrokjes verwijzen naar dezelfde Wikipediapagina, dan gaat het dus om dezelfde persoon. Het kan best zijn dat Charlie Chaplin ook in verzameling C voorkomt, maar als die informatie niet aan dezelfde Wikipediapagina is gelinkt, laten we die informatie buiten beschouwing in het zoekresultaat. Het is een compleet andere manier van datasets bevragen dan een zoekmachine als Google, de resultaten zijn op waarde gecheckt. Het resultaat is een website gericht op de niet-professionele liefhebber van muziek, die op basis van serendipiteit op avontuur kan gaan door steeds verbanden te volgen. Op de website hebben we al een aantal voorbeelden gegeven om mee te beginnen, maar je kunt ook zelf een zoekopdracht ingeven.’ Voor Nederlandse gebruikers is interessant dat een van de datasets is aangeleverd door Beeld en Geluid, zodat een enorme hoeveelheid concertgegevens van radioprogramma’s beschikbaar is. Ook de Universiteit van Bologna zal verder gaan met het doorontwikkelen van deze website. Giulia: ‘Het is nu nog vooral gebaseerd op interesse in mainstream muziek, bekende artiesten. Hoe specifieker de vraag, hoe beperkter de resultaten. Er kunnen heel gemakkelijk nieuwe datasets worden toegevoegd. Het aan elkaar knopen van verschillende kennissystemen is nog lang niet uitontwikkeld, de grootste meerwaarde vind ik dat we totaal uiteenlopende kennissystemen – van informatie over klokken en orgels tot ontmoetingen tussen musici – voor de gebruiker hebben samengebracht.’
Hoewel het consortium Polifonía nu stopt, gaan de meeste deelprojecten gewoon door. Marloes Bontje van Beeld en Geluid: ‘Veel consortium partners hebben zelf vervolgfondsen, de Polifonía-output is ingebed in toekomstige projecten. Niet alle deelprojecten zijn nu al klaar om aan een groter publiek te laten zien. Het deelproject Orgels werkt nog aan een toepassing in samenwerking met het Nationaal Instituut voor de Orgelkunst. Vanaf het begin hebben we steeds voor een zeer diverse gebruikersgroep gewerkt. Het deelproject met meer technische muziekanalyse applicaties wordt dit najaar al gebruikt door verschillende muziekdocenten.’ Giulia vult aan: ‘De webportal is al met groot succes gebruikt op een middelbare school.’ Marloes besluit: ‘Het blijft een razend interessant veld en de samenwerking tussen de verschillende disciplines was heel goed, het werk gaat door en de netwerkcontacten blijven bestaan.’
Voor wie meer wil weten is er op 11 juli a.s. om 15 uur een webinar waarin verschillende deelprojecten en de webportal besproken worden. Er is ook ruimte om vragen te stellen. Klik hier voor meer informatie en registratie.