Jacob van Eyck (1589–1657) is ontegenzeglijk een van de belangrijkste muzikale persoonlijkheden uit de Nederlandse Gouden Eeuw, misschien wel de belangrijkste na Sweelinck. De blind geboren jonkheer was stadsbeiaardier van Utrecht, campanoloog, carillontechnicus, blokfluitvirtuoos en componist (Der fluyten lust-hof). Het merkwaardige: tot voor kort was over de eerste helft van zijn leven (een periode van dertig jaar!) niets bekend. Het vroegste levensteken dateerde uit 1619. Van Eyck woonde toen in Heusden en manifesteerde zich daar als een expert op het gebied van carillon en klok.

Nu heeft de musicoloog Thiemo Wind, die in 2006 op de blokfluitmuziek van Van Eyck promoveerde, die eerste dertig jaar gereconstrueerd. Hij kon dit doen nadat de voormalige Heusdense streekarchivaris Hildo van Engen had ontdekt dat jonker Jacob in 1618 in Heusden arriveerde met kerkelijke attestatie uit Bergen op Zoom. De resultaten: Van Eyck kwam vrijwel zeker in 1589 ter wereld, mogelijk in Heusden maar waarschijnlijker in Den Haag. Hij groeide op in Bergen-op-Zoom, vermoedelijk in het gezin van zijn oom Johan Bacx, die daar militair gouverneur was. Vanaf zijn vijftiende moet hij er knecht zijn geweest van de torenuurwerkmaker Pyeter Heyndrickxsen, die een honorarium zal hebben ontvangen om de blinde jonker letterlijk bij de hand te nemen en hem tastenderwijs in te voeren in de complexe wereld van torenspeelwerk en carillon. Van Eyck ontving een wezenpensioen van de Raad van State waarmee die leerjaren gefinancierd konden worden. Wind heeft uit deze vroege periode maar één document in de archieven van Bergen op Zoom kunnen vinden dat Van Eyck daadwerkelijk noemt: het notulenboek van de kerkenraad, waarin zijn geloofsbelijdenis op 29 maart 1614 staat geregistreerd (zie afbeelding). 

Winds 56 pagina’s tellende publicatie ‘Jacob van Eyck before 1619: a Reconstruction’ is verschenen in aflevering 3 van het jaarboek Beiaard- en klokkencultuur in de Lage Landen, uitgegeven door Amsterdam University Press, open access en dus kosteloos te downloaden (via deze link). Het is een mooie aanvulling op de drie aan Jacob van Eyck gewijde monografieën die bij de KVNM zijn verschenen in de serie Muziekhistorische Monografieën, de eerste van Dick van den Hul, de tweede van Ruth van Baak Griffioen, de laatste van Thiemo Wind.