Per toeval kwam Lies du Pree, orthopedagoog en student muziekwetenschap aan de UvA, op het spoor van Muziekschatten, de voormalige bibliotheek van de omroep. Op weg naar haar fluitles in het Muziekcentrum van de Omroep liep ze langs een deur met een A3tje met het intrigerende opschrift ‘Muziekschatten’. Het bleek een deur naar de voor haar onbekende wereld van de muziekarchieven. Ze was letterlijk tegen het onderwerp van haar bachelorscriptie opgelopen.

Wat is je onderzoeksvraag?

‘Ik doe geen onderzoek naar de inhoud van het archief, maar beschrijf hoe Muziekschatten zich als muziekarchief ontwikkeld heeft in het muzikale landschap. Zijn functie en taken veranderd? Oorspronkelijk was het een bedrijfsbibliotheek voor radio en tv en verzamelde men bladmuziek in opdracht van de ensembles en omroepen. Die rol stopte in 2013 heel abrupt door bezuinigingen, de deur bleef vier jaar dicht. In 2017 werd via het nationaal programma voor het behoud van papieren erfgoed Metamorfoze geld gevonden om een deel van de collectie te digitaliseren. Financiering kon echter alleen projectmatig gevonden worden en was vaak afhankelijk van een geïnteresseerde enkeling in een organisatie. Wat heeft dat voor gevolgen voor het archief?’

Welke methodes gebruik je, hoe pak je het aan?

‘Een heel waardevol boek als informatieverzameling over Nederlandse muziekarchieven is Opslaan en vernietigen van Jacqueline Oskamp. Maar behalve het boek Achter de muziek aan over muzikaal erfgoed in Nederland en Vlaanderen is er in Nederland nauwelijks wetenschappelijke literatuur over muziekarchieven; wat ik vond ging voornamelijk over het Verenigd Koninkrijk, Canada en Australië. Ik heb daarom vijf semigestructureerde interviews gevoerd met experts op het gebied van muziekarchieven. De opnames van de interviews heb ik getranscribeerd naar tekstbestanden om met behulp van software (Atlas.ti) de teksten te kunnen coderen en analyseren aan de hand van mijn onderzoeksvragen. Zo kon ik uit het materiaal netwerken van aan elkaar gerelateerde begrippen destilleren.’

Wat is het eindproduct van je onderzoek?

Mijn bachelorscriptie is zo goed als af en zal t.z.t. toegankelijk gemaakt worden voor andere onderzoekers.

Heb je al iets bijzonders ontdekt?
Tegen alle verwachtingen in heeft de oude muziekbibliotheek zich doorontwikkeld tot een waardevol digitaal muziekarchief. Wat mij het meest verraste was dat er weliswaar consensus bestaat over wat een muziekarchief is, maar dat er geen definitie is. Ik was verbaasd dat er geen beleid en financiering is voor Muziekschatten. Uit de literatuur en de gesprekken heb ik geconcludeerd dat zo’n definitie van belang is om een vuist te kunnen maken, om het onderwerp onder de aandacht te brengen. De Raad voor Cultuur vindt muziekarchieven als dragers van het muzikaal erfgoed belangrijk genoeg om te behouden. Een belangrijke vraag is dan wat daar voor nodig is. Vreemd genoeg maakt muziek geen onderdeel uit van de collectie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Voor muziekschatten is het onduidelijk hoe de toekomst eruit ziet.’

Heb je nog wensen of vragen naar collega’s?

‘Er moet veel meer onderzoek gedaan worden naar het belang van muziekarchieven, hoe ze functioneren en welke rol ze spelen en – ook heel belangrijk – hoe ze kunnen samenwerken.’

www.muziekschatten.nl

Enige tijd geleden maakte Frans van Gurp een serie podcasts over de collectie van Muziekschatten. De 22 afleveringen zijn verstopt in de NPOKlassiek-serie ‘Het Verhaal’

Oskamp, Jacqueline. Opslaan En Vernietigen;  Muziekarchieven Bedreigd. Amsterdam: Ambo/Anthos, 2017.

Beirens, Maarten, Ellen Kempers, Heidi Moyson (eds). Achter de muziek aan; Muzikaal erfgoed in Vlaanderen en Nederland. Leuven: Acco, 2010.